Psycholoog – PSYCHOLOOG NIP – GZ-psycholoog – Psychotherapeut – Klinisch Psycholoog – Psychiater
Hieronder worden de verschillen uitgelegd tussen de termen die in de psychologische hulpverlening worden gebruikt. Dit heeft allemaal te maken met een verschil in opleiding.
Na een afgeronde studie psychologie aan een universiteit kunnen psychologen diverse vervolgopleidingen doen om gezondheidszorgpsycholoog (GZ-psycholoog), eerstelijnspsycholoog, kinder- en jeugdpsycholoog, psychotherapeut of klinisch psycholoog te worden. Als u zoekt naar kwaliteit en bescherming van uw rechten als cliënt, is het van belang goed te kijken of iemand BIG-geregistreerd is (zie elders op deze site onder Geheimhouding/BIG-register). De kwalificaties zijn van belang bij de vergoeding door een zorgverzekeraar/ziektekostenverzekeraar.
De gezondheidszorg in Nederland is opgebouwd uit verschillende “lijnen”. De eerste hulpverlener met wie iemand te maken krijgt als hulpvrager is een hulpverlener die werkzaam is in de eerste lijn. Voorbeeld hiervan is de huisarts. Veel huisartsen hebben tegenwoordig een Praktijkondersteuner (POH) GGZ in dienst, waar snel een afspraak gemaakt kan worden om in te schatten wat er aan de hand is en wat er moet gebeuren. Ook een POH kan (via de huisarts) verwijzen indien nodig. Wanneer een cliënt verwezen wordt naar een meer gespecialiseerde hulpvorm gaat hij/zij naar de hulpverlening in de tweede lijn. (Vergelijk een verwijzing van de huisarts naar de specialist in het ziekenhuis.)
Psycholoog
Dit is meestal iemand die de studie Psychologie aan de Universiteit heeft gestudeerd en afgerond. Overigens is de titel psycholoog in Nederland niet (meer) beschermd. Iedereen mag zich dus zo noemen. In Nederland is er wel een beschermde beroepsaanduiding voor mensen die na hun doctoraal-/ mastersdiploma speciaal zijn opgeleid voor werk in de gezondheidszorg: de GZ-psycholoog of Psycholoog-BIG. Zie ook de website van het NIP: www.psynip.nl. Behandeling door een psycholoog die verder geen kwalificaties heeft behaald en dus niet geregistreerd is, wordt door geen enkele zorgverzekeraar vergoed.
PSYCHOLOOG NIP
De titel PSYCHOLOOG NIP is door het NIP ingesteld omdat “psycholoog” geen wettelijke beschermde titel is: iedereen mag zich psycholoog noemen. De titel PSYCHOLOOG NIP mag alleen gebruikt worden door NIP-leden die zijn afgestudeerd als psycholoog aan de universiteit en enige werkervaring als psycholoog hebben opgedaan. Met een PSYCHOLOOG NIP heeft u dus met een “echte” psycholoog te maken. Behandeling door een PSYCHOLOOG NIP wordt niet vergoed door zorgverzekeraars, tenzij deze PSYCHOLOOG NIP zichzelf ook GZ-psycholoog (BIG), eerstelijnspsycholoog, psychotherapeut (BIG) en/of klinisch psycholoog (BIG) mag noemen.
GZ-psycholoog (BIG)
De term GZ verwijst naar Gezondheidszorg. De gezondheidszorgpsycholoog/GZ-psycholoog (BIG) is werkzaam in alle sectoren van de gezondheidszorg. Deze psycholoog behandelt psychische stoornissen, problemen in de levenssfeer en allerlei andere psychische gevolgen van verschillende situaties. Hoofdtaken van de GZ-psycholoog zijn diagnostiek en behandeling. Daarbij worden psychologische kennis en ervaring toegepast. Erkende GZ-psychologen zijn geregisteerd in het BIG-register van Gezondheidszorgpsychologen van het ministerie van VWS. Een GZ-psycholoog heeft na het behalen van zijn doctoraal-/mastersdiploma nog een tweejarige beroepsopleiding gedaan. Behandeling door een GZ-psycholoog (BIG) wordt beperkt vergoed in het basispakket van de zorgverzekeraars (bGGZ).
Psychotherapeut (BIG)
De psychotherapeut (BIG) is opgeleid om intensieve psychologische hulp te kunnen verlenen met toepassing van (wetenschappelijk onderbouwde) psychotherapeutische behandelmethoden. Psychotherauten vallen onder de specialistenregeling/"tweede lijn". De psychotherapeut probeert in samenwerking met de cliënt psychische klachten en problemen op te heffen of zoveel te verminderen dat men er minder last van heeft. Het beroep van psychotherapeut valt onder de Wet BIG. Psychotherapeuten hebben na de opleiding aan de universiteit nog minimaal vier jaar opleiding gevolgd (postdoctorale opleiding). Tot deze opleiding worden doctorandi in de geneeskunde, psychologie of pedagogiek toegelaten. Behandeling door een psychotherapeut (BIG) valt in het basispakket van de zorgverzekeraars en er wordt gedeclareerd via een bGGZ-behandeling of een sGGZ-behandeling (DBC/Diagnose Behandeling Combinatie). Meer informatie hierover en over psychotherapie kunt u vinden op www.lvvp.info/home en www.psychotherapie.nl.
Klinisch Psycholoog (BIG)
De klinisch psycholoog (BIG) is een specialist (vergelijkbaar met een medisch specialist). Deze psycholoog heeft na de universiteit een zesjarige postdoctorale opleiding gevolgd, die hem/haar heeft toegerust om complexe problemen te behandelen. De klinisch psycholoog is meestal werkzaam in instellingen zoals ziekenhuizen. Er zijn ook klinisch psychologen die een eigen praktijk voeren. U kunt bij de klinisch psycholoog terecht voor een psychotherapeutische behandeling, hij/zij is automatisch ook psychotherapeut. Daarnaast is de klinisch psycholoog ook gespecialiseerd in het verrichten van psychodiagnostisch onderzoek, vaak met behulp van tests.
Vergoeding van de behandeling vindt plaats zoals bij de psychotherapeut (BIG), dus via een bGGZ-behandeling of een sGGZ-behandeling (DBC/Diagnose Behandeling Combinatie).
Psychiater
Een psychiater is een arts die zich na de universitaire studie Geneeskunde heeft gespecialiseerd in de psychiatrie. Hij geeft psychotherapie, maar mag ook medicijnen voorschrijven. (Dat mogen de psychotherapeuten die geen arts zijn niet.) Vergoeding van de behandeling vindt ook plaats via een DBC.